Enflasyonla ilgili yapılan iyimser tahminler, gerçek hayatta vatandaşların yaşadığı zorlukları yansıtmıyor. Sokaklarda, özellikle akşam pazarlarında, insanlar geçim sıkıntısı içinde yerden çürük meyve ve sebze toplamaya çalışıyor.
Milyonlarca emekli, 10 bin lira maaşla yaşam mücadelesi verirken, seçimler öncesi beklenen seyyanen zam umutlarıyla doluydu. Ancak AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, “Seyyanen artışların emekli maaşları arasında yol açtığı adaletsizliğin farkındayız. Sorumluluk makamında olmayanlar her aklına eseni söyleyebilir. Bizim için böyle bir durum söz konusu değil” ifadeleriyle, bütçedeki kaynak yetersizliğini gerekçe göstererek zam taleplerini reddetti.
Öte yandan, Erdoğan’ın Aydın’da gerçekleştirdiği konuşmada, eleştirilere rağmen ekonominin olumlu performansını öne çıkarması şaşkınlık yarattı. Sözcü’den Erdoğan Süzer‘in haberine göre “Türkiye ekonomisi geçen yıl depreme ve diğer olumsuzluklara rağmen yüzde 4.5 büyüyerek çok önemli başarıya imza attı. Hani ekonomi kötüydü” sözleriyle, ekonomide pembe bir tablo çizdi.
Alım gücü günden güne düşüyor
Yüzde 65’lik enflasyon oranına rağmen sadece yüzde 33 zam alarak 10 bin lira seviyesinde sabitlenen en düşük emekli maaşı, artık yetersiz kalarak sefalet sınırına düşmüş durumda. Asgari Ücret Komisyonu’nun 2024 yılı için belirlediği asgari geçim tutarı 17 bin 2 lira iken, Türk-İş’in şubat ayında açıkladığı rakamlara göre bir ailenin açlık sınırı 16 bin 257 lira, yoksulluk sınırı ise 52 bin 955 lira olarak hesaplanmış. Ayrıca, “yaşama maliyeti” olarak adlandırılan asgari ücretin tutarı 21 bin 189 lira olarak belirlendi.
Türkiye İstatistik Kurumu verileri ve enflasyon tahminlerine dayanarak yapılan hesaplamalara göre, yıl başından bu yana 10 bin liralık emekli maaşının alım gücü 9 bin liraya, 17 bin 2 liralık asgari ücretin alım gücü ise yaklaşık 15 bin 300 liraya gerilemiş durumda.
131 dolar olan 200 lira, 6.4 dolara geriledi
AKP hükümetinin 1 Ocak 2009’da piyasaya sürdüğü en büyük banknot olan 200 TL, o zamanlar 131 dolar değerindeydi ve 4 bin 100 liralık bir alım gücüne sahipti. Partili Cumhurbaşkanlığı sistemine geçildiği 25 Haziran 2018’de, 200 TL’nin değeri 43 dolara düşmüştü. Günümüzde ise 200 TL, yalnızca 6.4 dolar değerinde. Bir zamanlar özellikle bankacılık işlemlerinde kullanılan 200 TL’lik banknotlar, şimdi halkın günlük alışverişlerde en çok kullandığı ve cebinde tomarla taşıdığı paraya dönüştü.
Kesik, çürük ve artık meyve sebze topluyorlar
Bu ekonomik gerileme, sokaklarda da kendini gösteriyor; vatandaşlar enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde, akşam pazarlarında yerden çürük meyve ve sebze topluyor. Kadıköy Salı Pazarı’nda tezgahların altına atılan meyve ve sebzeleri toplamak için onlarca kişi akın ediyor. Pazarcılık yapan Ayhan Bakışlı‘nın “Kesik portakalı alıyorlar. Bak alım gücü o kadar düştü işte” sözleri, alım gücünün ne kadar düştüğünü vurguluyor.
