Anayasa Mahkemesi (AYM), Manisa’nın Soma ilçesinde 301 madencinin hayatını kaybettiği faciayla ilgili davada verilen karara ilişkin yapılan başvuruyu reddetti. Yüksek mahkemenin ret kararında Yargıtay’ın cezasızlık yaratma amacında olmadığı, olası kastla bilinçli taksir arasındaki ayrımın ceza hukukundaki en tartışmalı konulardan biri olduğu belirtildi.
YARGITAY BOZDU, 301 KEZ AYRI AYRI CEZA İSTEDİ
13 Mayıs 2014’te Soma Holding’e ait maden ocağında çıkan yangında 301 işçinin hayatını kaybetmesiyle ilgili davada ilk karar 11 Temmuz 2018’de çıktı. Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi, madenin patronu Can Gürkan, sorumlular Ramazan Doğru, Akın Çelik ve İsmail Adalı’nın ‘bilinçli taksirle öldürme’ suçunu işledikleri gerekçesiyle 14 ile 22 yıl arasında değişen cezalar verdi.
Bu ceza istinaf mahkemesi tarafından da onandı. Ancak Yargıtay 12. Ceza Dairesi, 30 Eylül 2020’de tarihi bir karara imza atarak sanıkların ‘bilinçli taksirle öldürme’ suçundan değil, ‘olası kastla öldürme’ suçundan cezalandırılması gerektiğine hükmederek, yerel mahkemenin kararını bozdu. Oybirliğiyle alınan bu karara göre, sanıkların olası kastla öldürme suçundan 301 kez ayrı ayrı cezalandırılması gerekiyordu.
DURUŞMA GÜNÜ VERİLMEDİ, YARGITAY ÜYELERİ DEĞİŞTİRİLDİ
Bozma kararından sonra, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nin derhal yeni duruşma günü verip davayı başlatması gerekiyordu. Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin verdiği kararı yerel mahkemeye göndermediği için duruşma günü verilemedi. Yaklaşık 100 günlük bekleyişin sonunda bozma kararını veren Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 5 üyesinden 3’ü değiştirildi. Heyetten gönderilen Yargıtay 12. Ceza Dairesi üyelerinin yerlerine eski Adalet Bakanı ve müsteşarı, HSK Birinci Daire üyesi Kenan İpek, eski Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürü Mustafa Yapıcı ve eski HSK Genel Sekreteri Fuzuli Aydoğdu getirildi.
YENİ ÜYELER GELDİ BAŞSAVCILIK İTİRAZ ETTİ
Üye değişikliğinden hemen sonra, 8 Ocak 2021’de Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı 12. Ceza Dairesi’nin 30 Eylül 2020’de verdiği bozma kararına itiraz etti. İtirazın ardından, 12. Ceza Dairesi’nin yeni üyeleri 10 gün içinde yaklaşık 6 bin sayfalık dosyayı inceledi ve itirazı haklı bularak sanıkların olası kastla öldürme suçundan değil, bilinçli taksirle öldürme suçundan cezalandırılması gerektiğine hükmederek, önceki kararı bozdu. Bu karar, 3’e karşı 2 oyla alındı. Dairede kalan eski üyeler, olası kastla öldürme yönünde oy kullandı, yeni gelen üyeler ise bilinçli taksirle öldürme suçunun işlendiği yönünde görüş bildirdi.
ÖDÜL GİBİ CEZA VERİLDİ
12. Ceza Dairesi’nin 30 Eylül 2020’deki ilk kararından sonra duruşma günü vermek için 3 aydan fazla bir süre bekleyen Akhisar Ceza Mahkemesi, yeni karardan hemen sonra duruşma günü verdi.
2021 yılının Nisan ayında yeniden başlayan yargılamanın sonucunda, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi, madenin patronu Can Gürkan’a bilinçli taksirle öldürme suçundan 20 yıl, aynı suçlamayla Türkiye Kömür İşletmeleri Baş Kontrolörleri Adem Ormanoğlu ve Efkan Kurt’a 12 yıl 6 ay hapis cezası verdi.
OY ÇOKLUĞUYLA ONANDI
Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nin verdiği bu karar Yargıtay 12. Ceza Dairesi tarafından 8 Nisan 2022’de onandı. Daire Başkanı Ahmet Er ve üye Nadir Güngüneş’in şerh düştüğü karar, dairenin bürokrasi kökenli üyeleri Kenan İpek, Fuzuli Aydoğdu ve Mustafa Yapıcı’nın kabul oylarıyla çıktı. 3’e karşı 2 oyla çıkan onama kararıyla birlikte faciada hayatını kaybeden madencilerin yakınları, avukatları aracılığıyla Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Başvuruda, madencilerin yaşam hakkının ihlal edildiği yönünde karar verilmesi talep edildi.
Onama kararı verildi ancak 5 yıl hapis yatan madenin patronu Can Gürkan tekrar cezaevine girmedi. Gürkan, Covid-19 izninden faydalandı.
AYM: İTİRAZ CEZASIZLIK YARATMA AMACIYLA YAPILMADI
KRT TV’den Can Bursalı’nın haberine göre Yüksek Mahkeme, madencilerin Çağdaş Hukukçular Derneği üyesi avukatlar aracılığıyla yaptığı başvuruyu 21 Kasım 2023’te karara bağladı. AYM’nin kararında, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin verdiği bozma kararına itirazın cezasızlık yaratma amacıyla yapıldığı sonucuna varılamayacağı ileri sürüldü. Kararda, olası kast ile bilinçli taksir arasındaki ayrımın ceza hukukundaki en tartışmalı konulardan biri olduğu öne sürüldü ve hayatını kaybeden madencilerin yaşam hakkının ihlal edilmediği belirtildi. AYM’nin kararı, avukatlara bugün tebliğ edildi.
Karara Hasan Tahsin Gökcan, Muammer Topal, Selahaddin Menteş, İrfan Fidan ve Muhterem İnce imza attı. Üyelerden Hasan Tahsin Gökcan ve Muammer Topal Abdullah Gül döneminde, Selahattin Menteş, İrfan Fidan ve Muhterem İnce ise Recep Tayyip Erdoğan tarafından atanmıştı. (HABER MERKEZİ)
